Yetkinlərdə Ağız Baxımı

Diş fırçaları

ölçü, şəkil və fırça etlərinin dizilişi, sərtliyi və uzunluğuna görə fərqliliklər göstərərlər. Kiçik başlı, sıx tüklü, et ucları yuvarlaqlaşdırılmış, düz seqmentli et dəstələri olan, yumşaq və ya orta sərt fırçalar seçilməlidir. Beləcə dişlər arasına və ağızın bütün bölgələrinə çatıb təmizləyə bilmək asan olar. Ortalama 3-4 ayda bir fırçanın dəyişdirilməsi tövsiyə edilər. Sərt və səhv fırçalama texnikası ilə dişeti çəkilməsi, diş səthində maddə itkinləri və həssaslıq meydana gəlməkdə, ayrıca tam təmizlik təsiri təmin edilə bilmədiyindən çürük və dişeti xəstəlikləri önlənə bilməməkdədir. Diş fırçası ilə həm dişlər həm də dişetleri təmizlənməlidir. Bu məqsədlə fırçalama əsnasında fırça etlərinin yarısının diş səthində, digər yarısının da dişeti səthində mövqeləndirilməsi lazımdır. Ümumiyyətlə bu mövqedə həddindən artıq qüvvət tətbiqdən, fırça başını yerindən qaldırmadan və müəyyən bir sıra izlənilərək edilməlidir. Yalnız tükləri hərəkət etdirərək kiçik yumru dairəvi hərəkətlərlə bakteriyaların yığıldığı bu bölgələri təsirli olaraq təmizləmək mümkündür. Dişlər və dişetleri gündə 2 dəfə (səhər nahardan və axşam yeməkdən sonra) fırçalanaraq təmizlənməlidir. Peridontist dişeti çəkilməsi, əməliyyat sonrası kimi fərqli vəziyyətlərdə fərqli fırçalama metodları da təklif edə bilər. Batareyalı / güc qaynağıyla çalışan fırçalar, əgər normal diş fırçası ilə təsirli fırçala/danlama edilə bilmirsə təbii diş fırçasına əlavə olaraq təkliflə bilər.

Diş pastaları

Diş fırçasının mexaniki təmizləmə təsirini dəstəkləyən və parladan məcun konsistensiyasında maddələrdir. Diş pastası ləbləbi dənəsi qədər istifadə edilməlidir. Müxtəlif məqsədlər üçün, müxtəlif məzmun və xüsusiyyətdə diş pastaları vardır. Son illərdə məcunların içinə müxtəlif maddələrin əlavəsi ilə val, çürük, diştaşı və həssaslıq önləyici təsirlər/təsir edər inkişaf etdirilməyə çalışılmaqdadır. Dişeti xəstəlikləri mütəxəssisi hadisəyə görə uyğun olanını tövsiyə edəcək.

Dişlər arası bölgənin təmizliyi

Yalnız diş fırçası ilə dişlərin bir-birinə baxan səthlərin təmizliyi kafi səviyyədə edilə bilməz. Dişeti xəstəlikləri əsas olaraq dişlərin səthlərindəki dişetinden başladığı üçün bu bölgələrin təmizliyi çox əhəmiyyətlidir. Bu məqsədlə dişlər arasına yerləşdirilə bilən müxtəlif vasitələr istifadə edilər.

Diş ipi

Dişlər arasındakı və dişetinin altında mikrobiyal dental val və qida yığınlarını təmizləyər. Şamlı, şamsız, mentollü, florürlü, klorheksidinli dişipi növləri vardır. Diş ipi istifadəsi fırçalamadan sonra edilməlidir. Diş ipi iki əlin orta barmaqlarına sarılıb sabitlənərək və iki işarə barmağı ilə istiqamətləndirilərək tətbiq olunar. Bu şəkildə istifadə edə bilməyən xəstələrdə sapan şəklində alt və üst çənəyə uyğun olaraq bucaqlandırılmış bir daşıyıcı üzərinə sabitlənmiş diş ipi ehtiva edən hazır vasitələr istifadə edilə bilər. İstifadə edərkən əlaqədar diş səthinin dişeti altı səviyyəsinə qədər enilməli və bütün diş səthləri aşağı-yuxarı hərəkətlərlə təmizlənməli və dişetini kəsməməyə diqqət göstərilməlidir. Gündə 1 dəfə mütləq tətbiq olunmalıdır.

Superfloss

Körpü protezleri varlığında diş ipi diş aralarından keçə bilmədiyi üçün proteze daxil olan dişlərin səthlərinin və körpü gövdəsinin qızılın təmizlənməsində istifadə edilər. Bu məqsədlə bu iplər; körpü işçiləri arasından keçməyə yarayan iynə kimi olan sərtləşdirilmiş uc qisim, təmizləyici süngerimsi qisim və normal diş ipi qisimlərindən meydana gələr. Yenə gündə 1 dəfə mütləq tətbiq olunmalıdır.

Axtar/ara yüz/üz fırçaları

Geniş, nizamsız və içbükey diş və kök səthlərinin varlığında dişlər arası bölgənin təmizliyində istifadə edilər. Xüsusilə cərrahı əməliyyat sonrası kök səthlərinin tam təmizliyi üçün idealdır. Bir sap qisimi ilə, bir daşıyıcı ucuna yerləşdirilən silindirik və ya konik dəyişə bilən kiçik fırçalardır. Diş ipinin yerini tutmaz, birlikdə hər gün istifadə edilməlidir.

Dil fırçası

Dil kürəyi, quruluşu etibarı ilə mikrobiyal dental val və yemək artıqlarının yerləşib yığılması üçün bir rezervuar funksiyası yerinə yetirər. Həm mikroorqanizmləri, həm də ağız qoxusunu azaltmaq üçün təmizlənməlidir. Bu səbəblə "dil fırçası" və ya "dil qazıntınıçısı" ilə dil kürəyi arxadan önə doğru çəkmə hərəkəti tətbiq olunaraq hər gün təmizlənməlidir.

Yuma vasitələri

Dişeti üstündəki bölgədə istifadə edilən yuma vasitələri (waterpick)

Yüksək təzyiqli su püskürdən alətlərdir. Xəstənin ev istifadəsi üçündür. Diş arası bölgələrin, protezlerin və ortodontik apareylerin təmizlənməsində köməkçi olaraq istifadə edilə bilər. Yumşaq bakteriya valını və kobud qida artıqlarını təmizləyər. Dişə yapışmış mikrobiyal dental valı təmizləyə bilməz, bu səbəblə diş fırçası və diş ipinin yerini tuta bilməzlər. Ayrıca müalicə edilməmiş ağızlarda dərin periodontal ciblərin varlığında qida artıqlarını təzyiqlə cib içinə itələyərək periodontal apselere səbəb ola bilərlər.

Dişeti altındakı bölgədə(periodontal ciblərdə) istifadə edilən yuma vasitələri

Normal təzyiqlə çalışan alətlərdir. Antimikrobiyal solüsyonlarla dərin periodontal ciblərin yuyunması məqsədiylə istifadə edilər. Cib içinə girə biləcək şəkildə və incəlikdədir. Lazımlı vəziyyətlərdə digər ağız gigiyenası vasitələri ilə birlikdə xəstənin gündəlik ev baxımında istifadə edilə bilər.

Ağız qarqaraları

Mikrobiyal dental valın meydana gəlməsini və gingivitisi önləmək, fərdin ağız baxımını asanlaşdırmaq məqsədiylə xəstələrə lazımlı vəziyyətlərdə təkliflə bilər. Ağız qarqaraları heç bir zaman tək başına kafi deyil, diş fırçası və diş ipinin etdiyi mexaniki təmizlik əməliyyatlarına kimyəvi olaraq dəstək olar. Ehtiva etdikləri maddələrə və məqsədlərinə görə dişeti xəstəlikləri mütəxəssisi tərəfindən seçilərək təklif edilər.